Kuchmistrz Stanisław Czerniecki Poleca

Gotowanie może być sztuką, kucharz może być artystą, tak jak był nim Stanisław Czerniecki na dworze Lubomirskich w Wiśniczu. Zbiór jego przepisów wydany w 1682 r. pod tytułem „COMPENDIUM FERCULORUM albo zebranie potraw” uważany jest za pierwszą polską książkę kucharską. To zaskakujące dzieło traktuje nie tylko o procedurach, w wyniku których powstanie jadalna potrawa. To książka o tym, jak pobudzać smak i wyobraźnię, jak zaskakiwać biesiadników, czarować ich wyglądem i sposobem podawania potraw. Sam Czerniecki, kuchmistrz Lubomirskich, w skierowanej do księżny Heleny Tekli Lubomirskiej dedykacji pisał: „Iż jeszcze dotąd naszym językiem polskim, tak potrzebnej rzeczy, żaden przede mną nie chciał pokazać światu, odważyłem się ja, abym pod protekcyją WXM Pani mojej i Dobrodziejki Wielce Miłościwej przy nieudolności mojej, uczyniwszy Compendium ferculorum albo zebranie potraw, polskiemu prezentować światu”. Czerniecki cieszył się zaszczytnym tytułem sekretarza królewskiego, przede wszystkim był jednak kuchmistrzem wojewody krakowskiego Aleksandra Michała Lubomirskiego i w tym właśnie charakterze znalazł miejsce w polskiej historii. Autor „Compendium Ferculorum”, pilny czytelnik cudzoziemskich zbiorów przepisów kulinarnych, doskonale zdawał sobie sprawę, że jego dzieło jest pierwszą polską książką kucharską, co napawało go dumą. Sztuka kulinarna dla Czernieckiego była wręcz istotą człowieczeństwa. Jak sam pisał, "kuchmistrz w polskim języku brzmi kuchenny nauczyciel". Z tej lapidarnej definicji wyziera przede wszystkim duma Czernieckiego, w oczach którego kuchmistrz to nie tylko przełożony kucharzy, nadzorca kuchni i wysoki urzędnik dworski, ale przede wszystkim twórca i artysta, który swoim talentem, umiejętnościami i wiedzą potrafi się dzielić z innymi. Miejsce kuchmistrza wśród twórców wynika nie tylko z jego osobistych cech, ale i z wagi materii, którą się zajmuje. Spuścizna życiowa Stanisława Czernieckiego „COMPENDIUM FERCULORUM albo zebranie potraw” – oryginalny staropolski tekst napisany niezwykle barwnym językiem, zilustrowany wizerunkami najcenniejszych dzieł sztuki z kolekcji wilanowskiej i objaśniony przez współczesnych znawców tematu - został wydany w tak pięknej formie dzięki współpracy Muzeum Pałacu w Wilanowie, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika i Fundacji Książąt Lubomirskich. Książkę można kupić w sklepie internetowym Muzeum pod adresem – http://sklep.wilanow-palac.pl/stanislaw-czerniecki-compendium-ferculorum-albo-zebranie-potraw-p-199.html

Stanisław Czerniecki „COMPENDIUM FERCULORUM albo zebranie potraw” oprac. Jarosław Dumanowski i Magdalena Spychaj, ze wstępem Stanisława Lubomirskiego wyd. II, Warszawa 2010, 240 stron, 70 ilustracji, ISBN 978-83-60959-97-8. przodków.

Źródło: http://www.wilanow-palac.pl/compendium_ferculorum.html